Tuinen

Oude aanleg

De oudst bekende aanleg van de tuin van Slot Zuylen is afgebeeld op een gekleurde pentekening uit 1624. Aan weerszijden van de slotlaan staan lange rijen bomen. Het tournooiveld was ommuurd, met daarachter een boomgaard en moestuin, waar allerlei groenten, vruchten en kruiden werden verbouwd. De tuin had een duidelijke nutsfunctie.

Formele tuin

Op een kaart van 1742 is te zien dat rondom het slot een grote formele tuin was aangelegd. De tuin was opgebouwd uit vlakken die werden gemarkeerd met strakke haagjes en geschoren bomen. Grachten, singels, wallen en tuingedeelten maakten het tot een totaalconcept. Vanuit de hoger gelegen woon- en ontvangstvertrekken in het slot kon de symmetrische tuinaanleg prachtig aanschouwd worden. Het verkrijgen van een tuin vol strakke lijnen van gesnoeide haagjes was tijdrovend. De kostbaarheid maakte het tot groot statussymbool.

Slangenmuur

In het midden van de 18e eeuw werd een 120 meter lange slangenmuur aangelegd. Door de kronkelingen in de muur ontstaat stevige muur en kunnen windgevoelige planten en boompjes gepoot worden, die door de kronkels beschut staan. De slangenmuur van Slot Zuylen is op het zuiden georiënteerd, waardoor in de kronkels een microklimaat ontstaat dat warmte langer vasthoudt. Zo kunnen er allerlei exotische vruchten groeien zoals vijgen. Nog steeds groeien er allerlei bijzondere vruchten langs de slangenmuur van Slot Zuylen.

Landschapspark

In 1839 werd de beroemde landschapsarchitect Zocher gevraagd een plan te maken voor de tuin in Engelse landschapsstijl. Het oorspronkelijke ontwerp omhelsde een veel groter gebied dan de huidige tuin, maar slechts een klein gedeelte van het plan werd uitgevoerd. Het zuidwestelijke gedeelte van de formele tuinen verdween. Voor het slot kwam een groot gazon, destijds met zicht op de Utrechtse Domtoren. In de westelijke punt werd een bos geplant met kronkelende paden. Omdat slechts een deel van het plan werd uitgevoerd, beschikt Slot Zuylen nu over twee tuindelen die kenmerkend zijn voor de tijd waarin ze werden aangelegd. Het geeft een mooie historische doorsnede.

Moestuin

Het slot beschikt nog steeds over een omvangrijke moestuin met een grote kas en verschillende kweekbakken. Vanuit de moestuin werden de bewoners van het slot (en bij nood ook het dorp) voorzien van groenten en vruchten. Andere zaken als vlees, vis en zuivel kwam eeuwenlang van de landerijen rondom het kasteel. Nog steeds wordt er actief in de moestuin gewerkt en worden zoveel mogelijk producten in het museumcafé gebruikt. Zo wordt er sap gemaakt van eigen appels en peren, jams van verschillende vruchten én er is honing uit de eigen bijenkasten.